De ontdekking van Urk
Urk is de naam van een voormalig vissersdorp, waarin een hechte geloofsgemeenschap vecht voor het behoud van hun manier van leven en die zich verzet tegen de buitenwereld. Is een mysterieus ‘Asterix’ dorp met twee gezichten. Nergens staan meer kerken dan in Urk, de huizengevels zijn pittoresk en de mensen verwelkomend en warm. Maar de dorpelingen zijn tegelijkertijd ook zeer overheidswantrouwend en op zichzelf gericht. In de luwte van hun godsgezindheid zegevieren de drugshandel en het geweld. Hoe de Corona pandemie heeft nog meer kenmerken van de gemeenschap blootgelegd: anti-vaxx, complottheorieën, avondklokrellen, het geloof in god en niet in de wetenschap. Is dit het logische gevolg voor een (reactionaire) behoudende gemeenschap. Is het in een mondiale, versmeltende wereld ueberhaupt nog mogelijk je eigenheid te behouden? En tegen welke prijs?
Schrijver en journalist Matthias M.R. Declercq, zelf geen Nederlander maar Belg, niet religieus en vertrouwd met de Nederlandse bijbel-belt, werd in 2009 een dag naar Urk gestuurd om verslag te doen van een moordzaak. Het dorp fascineerde hem zo, dat hij tien jaar later besluit om te doen wat indertijd niet is gelukt: doordringen tot de kern van deze voor de buitenwereld zo onbekende en gesloten gemeenschap.
Declercq verhuist voor bijna een jaar naar Urk en woont als vreemdeling in het hart van het dorp. Hij gaat mee vissen, bidden en drinken. Stap voor stap openbaart zich de werkelijkheid. Declercq observeert een minzaam en godvrezend volk, maar ontdekt ook een schimmige en tragische wereld, met jeugdige baldadigheid, visfraude en drugs. Onbevooroordeeld slaagt Declercq erin de identiteit van een wereld bloot te leggen, die enorme contrasten in zich verenigt en waarin niks is wat het lijkt.
In de woorden van Declerq: ‘Na verloop van tijd groeide mijn netwerk zodanig in dat dorp dat ik ook de schaduwkant van die heel bijzondere cultuur leerde kennen. En dan komt het erop aan om die te durven benoemen en die te durven onderzoeken. Om een volledig beeld te kunnen schetsen van die gemeenschap. En geen gepolijst beeld, maar de werkelijkheid.’
Op indringende en respectvolle manier laat Declercq zien tot welke wrijvingen een streng religieuze manier van leven en een ontbrekende gesprekscultuur kunnen leiden.
